Droga ekspresowa S19 Lutcza – Domaradz

Odcinek drogi ekspresowej S19 pomiędzy Lutczą a węzłem Domaradz wchodzi w kluczową fazę przygotowań. Do Wojewody Podkarpackiego złożono wniosek o wydanie decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej (ZRID). Uzyskanie tej decyzji będzie oznaczało możliwość przekazania wykonawcy placu budowy, rozpoczęcie robót w terenie oraz formalny start procedur wywłaszczeniowych i odszkodowawczych.

Informacje o odcinku S19 Lutcza – Domaradz

Odcinek S19 Lutcza – węzeł Domaradz (z węzłem) liczy ok. 6,38 km i stanowi fragment kluczowego szlaku Via Carpatia, łączącego północ i południe Europy. Na terenie Polski korytarz ten tworzą odcinki dróg ekspresowych S61, S16 i S19.

W województwie podkarpackim S19 ma docelowo osiągnąć ok. 170 km długości. Już dziś kierowcy korzystają z ponad 80 km trasy (Lasy Janowskie – Rzeszów Południe), co zapewnia szybkie połączenie m.in. z Warszawą (przez S19 i S17) oraz z autostradą A4. Pozostałe odcinki są na różnych etapach realizacji – część jest w budowie, inne znajdują się w procedurach ZRID lub na etapie przygotowania dokumentacji.

Inwestorem jest Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad, Oddział w Rzeszowie.

Postęp w inwestycji – harmonogram

Prace przygotowawcze

Przygotowania do realizacji odcinka Lutcza – Domaradz trwają od wielu lat. Na etapie planistycznym opracowano m.in. studium techniczno–ekonomiczno–środowiskowe (umowa z 2008 r.), dokumentację niezbędną do uzyskania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach (decyzję wydano w 2015 r.), koncepcję programową (umowa z 2018 r.), której celem było doprecyzowanie rozwiązań technicznych i układu drogowego.

Projekt i realizacja

Realizacja odcinka odbywa się w systemie „Projektuj i buduj”, co oznacza, że jeden wykonawca odpowiada zarówno za przygotowanie projektów budowlanych i wykonawczych, jak i za prowadzenie robót. Wykonawcą jest Kolin Inşaat Turizm Sanayi ve Ticaret. Umowę podpisano 28 maja 2024 r., a jej wartość to 1 mld 416 mln 239 tys. 220 zł.

Planowany termin zakończenia robót: czerwiec 2030 r. (bez wliczania tzw. okresów zimowych, tj. od 1 grudnia do 31 marca)

Wniosek o decyzję ZRID

Po przygotowaniu dokumentacji projektowej inwestor 11 grudnia 2025 r. złożył do Wojewody Podkarpackiego wniosek o wydanie decyzji ZRID dla odcinka S19 Lutcza – Domaradz.

Odcinek S19 Lutcza – Domaradz – lokalizacja i parametry

Planowany odcinek drogi ekspresowej S19 przebiega przez teren powiatu strzyżowskiego (gmina Niebylec) oraz powiatu brzozowskiego (gmina Domaradz). Pas trasy obejmuje:

tereny leśne,
użytki rolne, łąki i nieużytki,
rozproszoną zabudowę zagrodową i jednorodzinną, szczególnie w rejonie Lutczy i Domaradza,
obszary przecinane przez lokalne cieki wodne i rowy melioracyjne.

Na początku odcinka droga przebiega przez Hyżnieńsko–Gwoźnicki Obszar Chronionego Krajobrazu. W rejonie Domaradza krzyżuje się z drogą wojewódzką nr 884 i drogą powiatową nr 2024R, a następnie z drogą wojewódzką nr 886, przy której zaplanowano węzeł Domaradz.

Podstawowe parametry techniczne odcinka

Droga zostanie zaprojektowana jako ekspresowa, o przekroju dwujezdniowym:

klasa techniczna: S
długość odcinka: ok. 6,38 km
prędkość projektowa: 100 km/h
liczba pasów ruchu: 2 w każdą stronę
szerokość pasa ruchu: 3,5 m
szerokość pasa awaryjnego: 2,5 m
minimalna szerokość poboczy gruntowych: 0,75 m
nośność nawierzchni: 115 kN/oś

Węzły drogowe i obiekty inżynierskie

W ramach inwestycji powstanie węzeł Domaradz, który połączy S19 z drogą wojewódzką nr 886 Domaradz – Brzozów – Sanok. W obrębie węzła zaplanowano obwód utrzymania drogi wraz z centrum zarządzania tunelami, które będzie obsługiwać tunele w ciągu S19 w województwie podkarpackim.

Trudne warunki terenowe i geologiczne powodują, że znaczną część zadania stanowią obiekty inżynierskie. W ramach inwestycji przewidziano m.in.:

tunel dwunawowy pod górą Hyb o długości ok. 924 m, wykonywany metodą NATM (Nowa Metoda Austriacka),
estakadę w ciągu trasy głównej,
trzy mosty na ciekach wodnych,
cztery wiadukty drogowe nad drogami poprzecznymi,
przejazd drogowy,
przejście górne dla zwierząt oraz przejścia dolne dla mniejszych gatunków,
obiekty towarzyszące w ciągu dróg dodatkowych i dojazdowych.

Na potrzeby utrzymania i zarządzania ruchem, zwłaszcza w tunelu, zostanie wybudowany Obwód Drogowy w Domaradzu z Centrum Zarządzania Tunelami. Zaplanowano także dwa całodobowe lądowiska dla śmigłowców LPR, które będą wykorzystywane w sytuacjach ratunkowych.

S19 Lutcza – Domaradz w korytarzu Via Carpatia – perspektywy oraz cel budowy drogi

Realizacja odcinka Lutcza – Domaradz ma kilka kluczowych celów. Przede wszystkim wyprowadza ruch tranzytowego z miejscowości położonych wzdłuż obecnej DK19, w szczególności Lutczy i Domaradza. Dzięki temu poprawią się płynność i bezpieczeństwo ruchu na trasie Rzeszów – Krosno – Barwinek, stanowiącej część międzynarodowego korytarza Via Carpatia. Skróceniu ulegnie czas przejazdu pomiędzy miejscowościami regionu dzięki zapewnieniu wygodnego połączenia z autostradą A4 i drogą ekspresową S17.

Wywłaszczenia pod S19 Lutcza – Domaradz

Budowa drogi ekspresowej w trybie specustawy drogowej wiąże się z wieloma niedogodnościami dla mieszkańców regionu, m.in. wymaga przejęcia nieruchomości położonych w pasie planowanej trasy. Kluczowym aktem w tym procesie jest decyzja ZRID, wydawana przez wojewodę. To ona zatwierdza projekt budowlany, określa granice pasa drogowego, wskazuje działki, które z mocy prawa przechodzą na własność Skarbu Państwa.

W kolejnych krokach wojewoda prowadzi postępowanie odszkodowawcze. Wysokość odszkodowania ustalana jest w odrębnej decyzji, na podstawie operatu szacunkowego sporządzonego przez rzeczoznawcę majątkowego. Niestety praktyka pokazuje, że w wycenach mogą pojawić się błędy, co skutkuje zaniżeniem ustalonego odszkodowania za wywłaszczenie.

Właściciele nieruchomości nie są w tej sytuacji bezbronni, mają prawo m.in.:

zapoznać się z treścią operatu,
zgłosić uwagi do wyceny,
odwołać się od decyzji o odszkodowaniu do organu wyższej instancji,
zlecić własną, prywatną wycenę nieruchomości i wykorzystać ją w sporze z organem.

Dlatego już na etapie postępowania ZRID należy dokładnie sprawdzić, czy dana działka lub budynek znalazły się w granicach inwestycji, a także kontrolować korespondencję z urzędu wojewódzkiego (zawiadomienia o wszczęciu postępowania i o wydaniu decyzji).

Dla właścicieli nieruchomości położonych na trasie S19 Lutcza – Domaradz decyzja ZRID oznaczać będzie formalne rozpoczęcie procesu wywłaszczeniowego. Od aktywnego udziału w postępowaniu i kontroli wyceny może zależeć, czy otrzymane odszkodowanie będzie odpowiadało realnej wartości przejmowanej nieruchomości.