Zaniechania organu opóźniające wypłatę odszkodowania za wywłaszczenie

Wydanie decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej (ZRID) jest podstawą do wszczęcia postępowania o ustalenie wysokości odszkodowania za wywłaszczenie pod drogę. Jednak nie zawsze organ dotrzymuje w tym zakresie obowiązujących terminów. Osobom wywłaszczonym przysługuje w takim przypadku prawo do jego ponaglenia.

ZRID kiedy odszkodowanie?

Termin, w jakim powinna być ustalona wysokość odszkodowania, zależny jest od daty, w której decyzja ZRID stała się ostateczna. Kiedy ta uzyska status ostatecznej, organ jest zobowiązany wydać decyzję ustalającą wysokość odszkodowania w ciągu 30 dni. Jeśli decyzja ZRID miała nadany rygor natychmiastowej wykonalności (obecnie nadawany jest niemal zawsze), termin ustalenia wysokości odszkodowania jest liczony od daty nadania rygoru i wynosi 60 dni.

Po wydaniu decyzji ustalającej odszkodowanie inwestor ma 14 dni, licząc od jej ostateczności, na wypłatę środków.

Z praktyki wiemy, że ww. terminy często nie są dochowywane.

Skutki zaniechania organu opóźniającego wypłatę za wywłaszczenie

Teoretycznie osoby wywłaszczone powinny otrzymać należne odszkodowanie w ciągu 3-4 miesięcy od wydania decyzji ZRID. Jego wypłata w tym terminie jest możliwa, o ile organ odpowiednio wcześnie podejmie właściwe kroki zmierzające do ustalenia wysokości odszkodowania. Niestety, takie zaniedbania jak brak środków na opłacenie rzeczoznawców czy opóźnienia w ogłaszaniu przetargów na ich usługi mogą prowadzić do opóźnień w wypłacie odszkodowań za wywłaszczenie.

W takiej sytuacji wywłaszczeni są pozbawieni zarówno nieruchomości, jak też należnych środków. I chociaż te drugie zostaną wypłacone z opóźnieniem, to czas oczekiwania na pieniądze, które się po prostu należą, stawia wywłaszczonych w trudnej sytuacji materialnej.

Wielokrotnie osoby wywłaszczone nie mają nowego lokum, a środki z odszkodowania są niezbędne na jego zakup czy budowę.

Bez względu na to, czy opóźnienia wynikają z bezczynności organu czy przewlekłości prowadzonego postępowania, osoby wywłaszczone – jako strona postępowania odszkodowawczego – muszą być o tym pisemnie poinformowane wraz ze wskazaniem rzeczywistego terminu załatwienia sprawy.

Prawo do wniesienia ponaglenia

Organ ma obowiązek poinformować wywłaszczonych o prawie do wniesienia ponaglenia. Wnosi się je do organu wyższego stopnia za pośrednictwem organu prowadzącego postępowanie. Jeśli organ prowadzący postępowanie jest najwyższy, ponaglenie wnosi się bezpośrednio do niego.

Co daje takie ponaglenie? W jego wyniku wydane zostaje postanowienie wskazujące czy organ dopuścił się bezczynności lub przewlekłości postępowania. W postanowieniu wskazywany jest również termin, w którym ma zostać ustalona wysokość należnego odszkodowania.

Skarga na przewlekłość postępowania

Jeśli okaże się, że ponaglenie zostało rozstrzygnięte na niekorzyść osoby wywłaszczanej, można złożyć skargę na przewlekłość postępowania. Tę również wnosi się za pośrednictwem organu prowadzącego postępowanie, a organem rozstrzygającym jest Wojewódzki Sąd Administracyjny (WSA).

W przypadku stwierdzenia dopuszczenia się przez organ przewlekłości prowadzenia postępowania lub bezczynności, sąd wskazuje termin załatwienia sprawy, a wydany wyrok zobowiązuje organ do jego zachowania.

Jeśli mimo to odszkodowanie nie zostanie ustalone w zasądzonym terminie, można wnieść kolejną skargę do WSA wraz z żądaniem wymierzenia organowi grzywny.

Uwaga! W przypadku, kiedy w wyniku niewykonania przez organ orzeczenia sądu dochodzi do szkody, przysługuje Ci prawo do odszkodowania z tego tytułu. Zasady jego dochodzenia określa Kodeks cywilny

Jak walczyć o należne środki za wywłaszczenie pod budowę drogi?

Gdy organ zwleka z ustaleniem wysokości należnego odszkodowania, warto podjąć odpowiednie kroki, by przyspieszyć całą procedurę i zadbać o swoje prawa. Przysługujące odszkodowanie jest bardzo często finansową podstawą do podjęcia działań związanych z zakupem nowego mieszkania/domu. Przedłużone oczekiwanie na jego wypłatę stawia wywłaszczonych w trudnej sytuacji życiowej.

W przypadku wywłaszczeń zawsze warto odpowiednio wcześnie skorzystać z pomocy prawnej. Ułatwia to przejście przez cały proces w sposób jak najmniej bolesny. Specjalista doradzi co robić na danym etapie procedury, a także jakie kroki podjąć w przypadku nieprawidłowości.

Więcej na temat procedur wywłaszczeniowych przeczytasz w artykule:

• Wywłaszczenie nieruchomości – jak wygląda procedura i dlaczego nie zawsze przebiega tak samo?