Bezczynność organu a wywłaszczenie

Brak decyzji w sprawie odszkodowania? Długie oczekiwanie bez wyjaśnienia? W postępowaniach wywłaszczeniowych opóźnienia to częsty problem. Jeśli urząd milczy, termin na załatwienie sprawy minął, a Ty nadal nie znasz rozstrzygnięcia, może to być przykład bezczynności organu administracyjnego. Dowiedz się, kiedy możesz interweniować, jak złożyć ponaglenie i w jakich sytuacjach warto skierować sprawę do sądu.

Bezczynność organu – czym jest?

Proces wywłaszczenia nieruchomości i określenia wysokości odszkodowania za jej utratę prowadzony jest w trybie postępowania administracyjnego. Przepisy mówią jasno, że w przypadku, gdy nie załatwiono sprawy w terminie wynikającym z przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego lub przepisów szczególnych, ma miejsce „bezczynność”.

Zdarzają się też przypadki, że załatwienie sprawy trwa dłużej niż jest to niezbędne. Jeżeli podejmowane przez organ czynności są pozorowane lub niedbałe, wówczas ma miejsce przewlekłość postępowania. Jak się przed nią obronić przeczytasz w artykule:

• Przewlekłość postępowania a wywłaszczenie

Bezczynność organu – kiedy zachodzi w przypadku wywłaszczeń?

W sprawach wywłaszczeniowych brak rozstrzygnięcia w przewidzianym przepisami terminie stanowi częsty problem. Najczęściej dotyczy to spraw związanych z ustaleniem odszkodowania za wywłaszczoną nieruchomość lub rozpatrzeniem odwołania od decyzji o wywłaszczeniu.

Przyczyn opóźnień należy upatrywać w niewydolności systemu: braku wystarczającej liczby rzeczoznawców majątkowych zdolnych do sporządzenia operatów szacunkowych (dokumentów z wyceną), niedostatecznej obsadzie urzędniczej, a także w przekazywaniu spraw do pracowników bez doświadczenia.

Choć problem braku środków na wypłatę odszkodowań w ostatnich latach niemal zanikł, to przeciążenie kadrowe nadal skutkuje długotrwałym oczekiwaniem na rozstrzygnięcie spraw.

O tym, jak długo potrafią trwać postępowania związane z wywłaszczeniem, przeczytasz w artykule:

• Wywłaszczenie lasu pod drogę S1: historia Kazimierza Mynarskiego

Ponaglenie w przypadku bezczynności organu

Jeżeli organ administracji publicznej nie zakończy postępowania w czasie przewidzianym przez przepisy, ma obowiązek poinformować o tym stronę postępowania. W zawiadomieniu powinny znaleźć się m.in. przyczyna zwłoki, nowy – planowany – termin zakończenia sprawy oraz informacja o możliwości złożenia ponaglenia. Co istotne, urząd powinien przekazać takie powiadomienie niezależnie od tego, czy opóźnienie wynika z jego winy, czy np. z konieczności oczekiwania na opinię innego podmiotu.

W sytuacji niedochowania terminu strona może skorzystać z prawa do wniesienia ponaglenia. Dokument składa się do tego samego organu, który prowadzi sprawę, a ten ma obowiązek niezwłocznie przekazać go organowi wyższego stopnia. Jeśli nie istnieje nadrzędna jednostka, wówczas ponaglenie pozostaje do rozpatrzenia przez ten sam urząd. Wraz z przekazaniem ponaglenia, organ ma obowiązek przedstawić swoje stanowisko zawierające uzasadnienie przyczyn opóźnienia. Zarówno na przekazanie pisma, jak i na jego rozpoznanie, przepisy przewidują termin 7 dni. Tym samym cała procedura powinna zamknąć się w ciągu dwóch tygodni.

Ponaglenie warto złożyć w formie pisemnej, ale dopuszczalne jest również zgłoszenie ustne do protokołu. Kluczowe znaczenie ma treść uzasadnienia – należy precyzyjnie wskazać, w czym przejawia się bezczynność organu, opisać dotychczasowy przebieg sprawy i odnieść się do konkretnych dat lub zaniechań. Pismo nieprecyzyjne lub pozbawione argumentacji może zostać pozostawione bez rozpoznania. Jeśli jednak organ wyższej instancji stwierdzi naruszenie przepisów, może zobowiązać urząd do zakończenia sprawy w wyznaczonym terminie, a także zalecić analizę przyczyn opóźnienia i wdrożenie działań naprawczych.

Skarga na bezczynność organu administracji – jak ją złożyć?

W sytuacji, gdy ponaglenie nie przyniesie rezultatu, osoba uczestnicząca w postępowaniu może wystąpić ze skargą do wojewódzkiego sądu administracyjnego, zarzucając organowi bezczynność. Skargę kieruje się za pośrednictwem urzędu, którego działanie – lub jego brak – stanowi przedmiot skargi. To rozwiązanie wynika bezpośrednio z przepisów ustawy regulującej procedurę przed sądami administracyjnymi.

Po otrzymaniu skargi organ ma 30 dni na jej przekazanie do sądu wraz z całością akt sprawy oraz własnym stanowiskiem. Niezbędnym elementem skargi jest dowód na uprzednie wniesienie ponaglenia – jego brak skutkuje wezwaniem do uzupełnienia, a niezastosowanie się do tego wezwania prowadzi do odrzucenia skargi.

W przypadku stwierdzenia, że organ dopuścił się bezczynności, sąd może nie tylko nakazać wydanie decyzji lub wykonanie określonej czynności w wyznaczonym terminie, ale również orzec grzywnę wobec organu lub przyznać stronie skarżącej kwotę odszkodowania.

Wygrana przed sądem administracyjnym uprawnia stronę do domagania się zwrotu kosztów postępowania od organu, którego bezczynność została potwierdzona.

Bezczynność organu w postępowaniach wywłaszczeniowych – podsumowanie

Bezczynność organu to nie tylko irytujące opóźnienie, to naruszenie Twoich praw jako strony postępowania. Nie musisz biernie czekać. Masz prawo domagać się działania, a w niektórych przypadkach – również odszkodowania.

Aby skutecznie reagować na opieszałość urzędów, warto skorzystać z pomocy profesjonalisty. Konsultacja z prawnikiem pomoże Ci właściwie sformułować ponaglenie, złożyć skargę do sądu i zwiększyć szanse na szybkie zakończenie sprawy. Nie zwlekaj – zadbaj o swoje prawa z pomocą eksperta.